Osho
– Những cuốn sách tôi yêu - Chương 13
1984, buổi tối tại nhà Lão Tử, Rajneeshpuram, Oregan, USA
Cuốn sách đầu
tiên hôm nay là cuốn LUST FOR LIFE (KHAO KHÁT SỐNG) của Ivring Stone. Đó là cuốn
tiểu thuyết cơ bản dựa trên cuộc đời của Vincent Van Gogh. Stone đã sáng tạo ra
một tác phẩm rất tuyệt diệu đến độ tôi không còn nhớ có ai khác đã thực hiện điều
tương tự. Không ai đã từng viết về ai đó một cách rất thân mật như vậy, dường
như ông ấy đang viết từ chính thực tại mình.
KHAO KHÁT SỐNG
không chỉ là một cuốn tiểu thuyết, nó là một cuốn sách tâm linh. Theo cảm giác
của tôi thì nó là tâm linh, bởi vì với tôi thì mọi mọi khía cạnh của cuộc sống
phải hợp nhất thành một sự tổng hợp duy nhất; chỉ có thế thì con người mới là
tâm linh. Cuốn sách được viết quá hay đến mức có khả năng rằng Irving Stone sẽ
có khả năng vượt lên nó một cách tách biệt.
Sau cuốn đó
ông ấy đã viết nhiều cuốn khác, và cuốn thứ hai của tôi hôm nay cũng của Ivring
Stone. Tôi tính nó là thứ hai bởi vì nó là thứ yếu, không có phẩm chất như cuốn
KHAO KHÁT SỐNG. Đó là cuốn THE AGONY AND ECSTASY (NỖI THỐNG KHỔ VÀ NIỀM VUI SƯỚNG),
nó cũng dựa trên cuộc đời của một người khác. Có lẽ Stone nghĩ rằng ông sẽ có
thể sáng tạo ra một KHAO KHÁT SỐNG khác, nhưng ông đã thất bại. Mặc dù ông ấy
đã thất bại nhưng cuốn sách vẫn đứng thứ hai – không phải so với bất kỳ tác giả
nào khác mà với chính ông. Có hàng trăm cuốn tiểu thuyết viết về cuộc đời của
những nghệ sĩ, nhà thơ, họa sĩ, nhưng không cuốn nào trong chúng đạt tới đỉnh
cao của cuốn thứ hai, vậy thì nói gì về cuốn thứ nhất. Cả hai đều đẹp, nhưng cuốn
thứ nhất có một vẻ đẹp siêu việt.
Cuốn thứ hai
có một chút kém hơn, nhưng đó không phải là lỗi của Ivring Stone. Khi bạn biết
rằng bạn đã viết một cuốn sách như KHAO KHÁT SỐNG, thì bản năng thông thường của
con người là bắt chước mình, để tạo ra một cái gì đó tương tự, nhưng tại thời
điểm bạn bắt chước, nó không thể là tương tự. Khi ông ấy viết KHAO KHÁT, ông đã
không bắt chước, ông ấy là ốc đảo hoang sơ. Khi ông ấy viết NỖI THỐNG KHỔ VÀ NIỀM
VUI SƯỚNG, chắc ông ấy đã bắt chước mình, và đó là sự bắt chước tồi tệ nhất. Mọi
người thực hiện điều đó trong phòng tắm của mình, nhìn vào gương… Đó là điều mà
người ta cảm nhận về cuốn sách thứ hai của ông. Nhưng, mặc dù vậy tôi vẫn nói
đó là sự sáng tạo duy nhất bởi chiếc gương, nó phản ánh một cái gì đó thực; do
vậy mà tôi tính đến nó.
Tôi đã hỏi
Gudia, Ivring Stone đã viết về cuộc đời của ai trong cuốn NỖI THỐNG KHỔ VÀ NIỀM
VUI SƯỚNG, bởi vì tôi đã hoàn toàn quên. Điều đó cũng thật hiếm; tôi không dễ
quên. Tôi dễ tha thứ nhưng tôi không dễ quên. Ông ấy đã viết về cuộc đời của
ai, bạn có biết không Devaraj? Có phải là Gaugin?
“Đó là
Michelangelo, thưa Osho.”
Michelangelo
ư? Một cuộc đời vĩ đại. Thế thì Stone đã bỏ lỡ rất nhiều. Nếu đó là cuộc đời của
Gaugin thì sẽ không sao, nhưng nếu đó là Michelangelo thì tôi phải xin lỗi; thậm
chí tôi không thể tha thứ cho ông ấy. Nhưng ông ấy viết rất đẹp. Văn xuôi của ông
giống như thơ, mặc dù cuốn thứ hai không cùng phẩm chất như cuốn KHAO KHÁT SỐNG.
Điều đó là không thể vì một lý do đơn giản là vì chưa từng có một người đàn ông
nào như Vincent Van Gogh. Người đồng nghiệp Hà Lan đó là không thể bắt chước!
Ông ấy đứng một mình. Trên bầu trời đầy sao, ông ấy rọi sáng một mình, riêng biệt,
duy nhất theo cách của ông. Viết một cuốn sách xứng tầm về ông ấy thì dễ, và với
Michelangelo chắc cũng vậy, nhưng Stone lại cố bắt chước mình; do vậy mà ông ấy
đã bị lỡ. Đừng bao giờ là người bắt chước. Đừng theo… ngay cả chính bạn.
Chỉ tồn tại
thời điểm tới
thời điểm
không biết
bạn là ai…
và bạn ở đâu.
Đó là điều ngụ
ý
trở thành người
của tôi.
Chetana tội
nghiệp, tôi đã nói với cô ấy rằng trang phục của tôi phải là màu tuyết trắng.
Cô ấy là người giặt là cho tôi. Cô ấy làm bất kỳ việc gì cô có thể.
Hôm nay tôi
vô cùng hạnh phúc khi lại nhận ra mình đang ở Himalaya. Tôi muốn chết ở
Himalaya giống như Lão Tử đã từng. Thật tuyệt vời khi được sống ở Himalaya, và
còn tuyệt vời hơn khi được chết ở Himalaya. Tuyết trắng, dù nó rơi ở đâu, thì
cũng đại diện cho sự tinh khiết của Himalaya, sự trinh trắng… Ngày mai không
bao giờ đến, cho nên không cần lo lắng. Với tôi thì luôn là hôm nay, và chính
thời điểm này chúng ta đang ở trong thế giới Himalaya đó.
Chắc
Michelangelo thích đá cẩm thạch trắng; ông ấy đã tạc một bức tượng Jesus từ nó.
Không có ai đã tạc những nhân vật đẹp như vậy, cho nên cũng không có gì khó để
Stone viết câu chuyện đẹp về Michelangelo. Nhưng ông ấy đã lỡ điều quan trọng
chỉ vì ông ấy đã bắt chước mình. Than ôi, nếu ông ấy có thể quên cuốn sách đầu
tiên của mình, hẳn ông ấy sẽ sáng tạo ra cuốn KHAO KHÁT SỐNG khác.
Thứ ba, cuốn
PHỤC SINH của Leo Tolstoy. Cả cuộc đời mình Loe Tolstoy đã quan tâm đến Jesus;
do vậy mà tựa đề của cuốn sách mới là PHỤC SINH. Và Loe Tolstoy đã thực sự sáng
tạo ra một tác phẩm nghệ thuật lớn. Với tôi nó là một cuốn kinh thánh. Tôi vẫn
có thể nhìn thấy khi còn trẻ tôi luôn mang cuốn PHỤC SINH của Tolstoy bên mình.
Ngay cả cha tôi cũng trở nên lo lắng. “Đọc sách thì không sao,” vào một ngày
ông nói với tôi, “nhưng tại sao con cứ khư khư ôm cuốn sách này cả ngày? Con đã
đọc nói rồi mà.”
Tôi nói,
“Đúng, con đã đọc rồi, không chỉ một lần mà là nhiều lần. Nhưng con sẽ mang nó
bên mình.’
Cả làng tôi
đã biết tôi liên tục mang cuốn sách nào đó được gọi là RESURRECTION (PHỤC
SINH). Tất cả họ đều nghĩ tôi bị điên – và một người điên thì có thể làm bất kỳ
điều gì. Nhưng tại sao tôi lại mang cuốn PHỤC SINH cả ngày? – và không chỉ ban
ngày, mà cả đêm nữa. Cuốn sách nằm trên giường cùng với tôi. Tôi yêu nó… cách
Leo Tolstoy phản ánh toàn bộ thông điệp của Jesus. Ông ấy thành công hơn bất kỳ
tông đồ nào ngoại trừ Thomas – và điều mà tôi sẽ nói đến chỉ chạy theo PHỤC
SINH.
Đặc biệt là bốn
vị tông đồ được kể trong kinh Thánh lại lỡ toàn bộ tinh thần của Jesus. Cuốn PHỤC
SINH còn tốt hơn nhiều. Tolstoy thực sự yêu Jesus và tình yêu là ma thuật, bởi
vì khi bạn yêu ai đó thì thời gian biến mất. Tolstoy quá yêu Jesus đến mức họ
trở thành những người cùng thời. Khoảng trống quá lớn, hai nghìn năm, nhưng với
Tolstoy và Jesus thì nó đã biến mất. Điều đó hiếm khi xuất hiện, rất hiếm,
chính vì vậy mà tôi từng mang cuốn sách đó bên mình. Tôi không còn mang nó
trong tay mình, nhưng nó vẫn còn đó, trong trái tim tôi.
Thứ tư, vị
tông đồ thứ năm. Điều đó không được ghi lại trong kinh Thánh; nó chỉ được tìm
ra ở Ai Cập: NOTES OF (NHỮNG GHI CHÉP VỀ JESUS), được viết bởi Thomas. Tôi đã
nói về nó bởi vì tôi rất yêu nó. Thomas, trong cuốn sách của mình, NHỮNG GHI
CHÉP VỀ JESUS, lại quá đơn giản đến mức ông ấy không thể sai sót. Ông ấy rất trực
tiếp, ngay lập tức, đến mức ông không hiện diện mà chỉ có Jesus tồn tại.
Bạn có biết rằng
Thomas là môn đệ đầu tiên tới Ấn Độ không? Cơ đốc Ấn Độ là cổ nhất, còn cổ hơn
cả Vatican. Và cơ thể Thomas vẫn còn được bảo quản ở Goa – một nơi chốn lỳ lạ,
nhưng đẹp, rất đẹp. Chính vì vậy mà tất cả những người ngoài cuộc, được gọi là
những kẻ hippies, đã trở nên thu hút tới Goa. Không có nơi nào khác… không có
bãi biển nào lại quá thuần khiết và đẹp như ở Goa.
Cơ thể Thomas
vẫn còn được bảo quản, và cách nó được bảo quản là một điều kỳ diệu. Bây giờ
chúng ta biết cách bảo quản cơ thể, làm lạnh nó, nhưng cơ thể Thomas không được
làm lạnh; phương pháp cổ đại nào đó đã được sử dụng ở Ai Cập, ở Tây Tạng, cũng
đã được sử dụng trong trường hợp này. Các nhà khoa học vẫn chưa có khả năng
khám phá ra – những hóa chất đã được sử dụng… và có loại hóa chất nào đã được sử
dụng hay không. Các nhà khoa học thật vĩ đại! Họ có thể lên tận mặt trăng,
nhưng họ không thể làm cho cái bút mực không bị rò mực! Họ là những người thất
bại về những điều bình thường.
Tôi không phải
là một nhà khoa học. Hôm qua, thậm chí khi tôi nói, “Được thôi,’ điều đó cũng
không được. Tôi đơn giản nói điều đó bởi vì tôi yêu bạn và tôi không muốn gây
ra bất kỳ rắc rối nào. Tôi không biết bất kỳ điều gì về máy móc và hóa học, tôi
chỉ biết chính mình. Khi mọi thứ quanh tôi đang diễn ra hoàn hảo thì có một sự
siêu việt. Tôi biết, thông qua sự siêu việt đó mà mọi thứ sẽ diễn ra hoàn hảo.
Nếu một cái gì đó sai thì tôi phải xuống trở lại.
Hãy để tôi giải
thích cho bạn toàn bộ khái niệm phương Đông về xuống trở lại. Con người ra đời
chỉ nếu một cái gì đó sai… nếu một cái gì đó sai với người đó. Nếu không có gì
sai thì người đó không ra đời; người đó di chuyển vào suối nguồn, biến vào vũ
trụ.
Ngày hôm kia,
mọi thứ diễn ra đều tốt. Điều đó đã không diễn ra vào ngày hôm qua. Đầu tiên
tôi đã nói “tốt thôi”; điều đó là không thực. Nhưng tôi có thể nói dối bởi vì
tôi yêu – tôi không muốn làm cho bạn thất vọng. Và cuối cùng tôi cũng đã nói,
“Thật tuyệt, bạn có thể kết thúc nó,” nhưng không có gì để kết thúc bởi vì thậm
chí đã không có bắt đầu. Tôi phải nói với bạn điều này để nó không bị lặp lại.
Xin đừng ép tôi nói dối. Tôi không thuộc về nước Anh, tôi không phải là người
Anh; ngay cả vì mục đích xã giao đi nữa thì đó cũng là điều khó với tôi, thực
khó nói dối. Hãy giúp tôi để tôi có thể nói sự thật. Tại thời điểm này nhiều điều
dang diễn ra thực sự tuyệt – và tôi đang không nói giống như người Anh – thực sự
đẹp… Bạn biết tôi, một kẻ gạ gẫm.
Thứ năm – một
cuốn sách khác của Leo Tolstoy. Một trong những cuốn sách vĩ đại nhất của mọi
ngôn ngữ trên thế giới, WAR AND PEACE (CHIẾN TRANH VÀ HÒA BÌNH). Không chỉ vĩ đại
nhất mà còn đồ sộ nhất… hàng nghìn trang. Tôi không biết có ai đọc những cuốn
sách như vậy ngoài tôi. Chúng quá lớn, quá bao la, chúng làm cho bạn sợ.
Nhưng sách của
Tolstoy phải rộng lớn, đó không phải là lỗi của ông. CHIẾN TRANH VÀ HÒA BÌNH là
toàn bộ lịch sử ý thức loài người – toàn bộ lịch sử; điều đó không thể được viết
chỉ bởi vài trang. Đúng, thật khó để đọc hàng nghìn trang sách, nhưng nếu người
nào có thể đọc thì sẽ được chuyên chở đến một thế giới khác. Người ta sẽ biết sự
nếm trải một cái gì đó cổ điển. Đúng, nó là một tác phẩm cổ điển.
Thứ sáu. Có vẻ
như hôm nay tôi bị bao vây bởi những người Nga. Cuốn thứ sáu là THE MOTHER (NGƯỜI
MẸ) của Maxim Gorky. Tôi không thích Gorky; ông ấy là một người cộng sản, và
tôi ghét những người cộng sản. Khi tôi ghét, tôi đơn giản ghét, nhưng cuốn NGƯỜI
MẸ, mặc dù nó được viết bởi Maxim Gorky, tôi vẫn yêu nó. Tôi đã yêu nó suốt cuộc
đời mình. Tôi có rất nhiều bản sách đó đến mức cha tôi từng nói, “Con bị điên
sao? Một bản là đủ, và con không ngừng đặt mua thêm! Cha liên tục nhìn thấy những
gói bưu kiện, và đó không là gì khác ngoài cuốn NGƯỜI MẸ của Maxim Gorky. Con bị
điên hay sao vậy?”
Tôi đã nói với
ông, “Đúng, liên quan đến cuốn NGƯỜI MẸ của Gorky thì con là kẻ điên, hoàn toàn
điên.”
Khi tôi nhìn
thấy mẹ ruột của tôi, tôi nhớ đến Gorky. Gorky phải được tính đến như là nghệ
sĩ siêu đẳng nhất của cả thế giới. Đặc biệt trong cuốn NGƯỜI MẸ, ông ấy đạt tới
đỉnh cao nhất của nghệ thuật viết. Không có ai trước đó và không có ai sau đó…
ông ấy giống như đỉnh Hymalaya. Cuốn NGƯỜI MẸ là để nghiên cứu, và nghiên cứu
đi nghiên cứu lại; chỉ có thế, dần dần nó thấm vào bạn. Thế rồi dần dần bạn bắt
đầu cảm nhận nó. Đúng, đó là từ: cảm nhận – không nghĩ, không đọc, mà cảm nhận.
Bạn bắt đầu chạm vào nó, nó bắt đầu chạm vào bạn. Nó trở nên sống động. Thế rồi
nó không còn là cuốn sách nữa, mà là con người… một con người.
Thứ bảy cũng
là người Nga khác, Turgenev, và cuốn sách của ông ấy là FATHERS AND SONS (CHA
VÀ CON). Đây đã là một trong những tình yêu của tôi. Tôi đã yêu nhiều cuốn
sách, hàng nghìn cuốn, nhưng không cuốn nào giống như cuốn CHA VÀ CON. Tôi từng
ép người cha tội nghiệp của tôi đọc nó. Ông đã qua đời; nếu không tôi hẳn sẽ
xin ông tha thứ cho tôi. Tại sao tôi đã ép ông đọc cuốn sách đó? Đó là cách duy
nhất để ông hiểu khoảng trống giữ ông và tôi. Nhưng ông thực sự là một người
đàn ông tuyệt diệu; ông đã đọc lại nó nhiều lần chỉ vì tôi đã nói. Không phải
ông đã đọc nó một lần mà là nhiều lần. Và không chỉ ông đã đọc cuốn sách mà khoảng
trống giữa ông và tôi đã được bắc cầu. Chúng tôi không còn là cha và con nữa. Mối
quan hệ xấu xí cha và con trai, mẹ và con gái đó và vân vân, ít nhất với tôi,
cha tôi đã bỏ rơi điều đó, chúng tôi đã trở thành những người bạn. Với chính
cha bạn, hoặc với chính con trai bạn, việc trở thành những người bạn là điều
khó; toàn bộ lợi ích là cho ông chứ không phải cho tôi.
Cuốn sách CHA
VÀ CON của Turgenev nên được mọi người đọc, bởi vì mọi người đều bị vướng vào một
dạng quan hệ nào đó – cha và con trai, chồng và vợ, anh trai và em gái… đúng,
nó tạo ra bi kịch. Theo từ điển của tôi thì toàn bộ vấn đề ‘gia đình’ nên có nghĩa
là ‘bi kịch’. Và mọi người vẫn còn đang giả vờ, “Tuyệt đẹp làm sao…” Mọi người
đang giả vờ là người Anh, thuộc nước Anh.
Thứ tám, D.H.
Lawrence. Tôi luôn muốn nói về sách của ông, nhưng tôi sợ phát âm của tôi có
đúng hay không. Xin đừng cười nhé. Cả đời tôi đã gọi nó là THE PHONIX bởi vì đó
là cách nó được đánh vần. Mới sáng nay tôi đã hỏi Gudia, “Hãy tử tế với tôi
Gudia” – là điều hiếm hoi! “phát âm từ này như thế nào?”
Cô ấy nói,
“Pheenix!”
Tôi nói,
“Chúa ơi, Pheenix ư? Và cả đời tôi đã lãng phí để gọi nó là phonix…!” Đó là cuốn
thứ tám của tôi, THE PHOENIX (CHIM PHƯỢNG HOÀNG). Được thôi, tôi sẽ thay đổi
phát âm của tôi để ít nhất là làm cho nó có vẻ như là người Anh.
CHIM PHƯỢNG
HOÀNG. Đây là cuốn sách kỳ diệu, là cuốn sách được viết một cách tình cờ… chỉ một
lần sau nhiều thập kỷ, hoặc thậm chí nhiều thế kỷ.
Thứ chín, cuốn
sách khác của D.H. Lawrence. Cuốn CHIM PHƯỢNG HOÀNG tầm cỡ, đẹp, nhưng không phải
là lựa chọn cuối cùng của tôi. Lựa chọn cuối cùng của tôi là cuốn sách của ông,
PSYCHOANALYSIS AND UNCONSCIOUS (PHÂN TÂM HỌC VÀ VÔ THỨC), mà nó rất hiếm được dọc.
Bây giờ, ai sẽ đọc cuốn sách đó? Những người đọc tiểu thuyết sẽ không đọc nó,
và những người đọc phân tâm học sẽ không đọc nó bởi vì họ không coi Lawrence là
nhà phân tâm học. Nhưng tôi đọc nó. Tôi không phải là một người hâm mộ các nhà
tiểu thuyết hoặc không phải là kẻ điên đối với các nhà phân tâm học. Tôi tự do
với cả hai. Tôi tuyệt đối tự do. Tôi yêu cuốn sách này.
Mắt tôi đang
bắt đầu ứ lệ. Xin đừng ngắt lời.
PHÂN TÂM HỌC
VÀ VÔ THỨC đã và sẽ là một trong những cuốn sách tôi yêu và ấp ủ nhất. Mặc dù
tôi không đọc thêm nữa, nếu tôi có đọc lại thì đó hẳn sẽ là cuốn sách đầu tiên
tôi sẽ đọc. Không phải là Vedas, không phải là kinh Thánh, mà là PHÂN TÂM HỌC
VÀ VÔ THỨC … và bạn biết đó, cuốn sách chống lại phân tâm học.
D.H.Lawrence
thực sự là một nhà cách mạng, một người nổi dậy. Ông ấy còn cách mạng hơn
Sigmund Freud. Sigmund Freud là tầng lớp trung dung. Tôi sẽ không nói nhiều hơn
điều đó, cho nên đừng chờ. Bằng việc nói ‘tầng lớp trung dung’ tôi đã nói mọi
thứ đều tầm thường. Đó là ý nghĩa của tầng lớp trung dung; chỉ ở trung gian.
Theo nghĩa thực sự thì Sigmund Freud không phải là người nổi dậy; Lawrence là
người nổi dậy.
Tốt. Đừng lo
lắng về tôi và những giọt lệ của tôi. Tình cờ rơi những giọt lệ là điều tốt, và
tôi đã không khóc quá lâu.
Thứ mười: Cuốn
THE LIGHT OF ASIA (ÁNH SÁNG CHÂU Á) của Arnold. Tôi phải nói thêm hai cuốn nữa,
và thậm chí nếu tôi có chết thì tôi sẽ hoàn thành bài nói của mình.
Thứ mười một.
Sự lựa chọn thứ mười một của tôi là BIJAK. BIJAK là tuyển tập những bài ca của
Kabir. BIJAK có nghĩa là ‘hạt mầm’ – và hạt mầm là tinh tế, rất tinh tế, vô
hình. Bạn không thể nhìn thấy nó nếu nó không nảy mầm và trở thành cây.
Đừng ngắt lời
tôi. Bạn có muốn tiếp tục? – đó là vấn đề. Đừng bao giờ hỏi tôi, hãy hỏi chính
bạn. Nếu bạn không muốn tiếp tục, đơn giản là thông báo cho tôi, thế là đủ. Cưỡi
lên hai con ngựa là điều thực sự rất khó, và đó là điều mà tôi đang làm. Hơn nữa
một con là ngựa cái, còn con kia là ngựa giống. Bây giờ phải làm gì – hai hướng
khác nhau…
Thứ mười hai.
Vì tình trạng này mà tôi chọn cuốn sách của Herbert Marcuse, ONE DIMENSIONAL OF
MAN (MỘT KHÍA CẠNH CON NGƯỜI). Tôi chống lại nó, nhưng ông ấy đã viết một cuốn
sách đẹp. Tôi chống lại nó bởi vì tôi biết con người được thỏa mãn chỉ khi anh
ta là đa khía cạnh, khi anh ta trải ra mọi khía cạnh. MỘT KHÍA CẠNH CON NGƯỜI
là câu chuyện của con người hiện đại; đó là sự lựa chọn thứ mười hai của tôi.
Cuốn sách thứ
mười ba là của Trung Quốc, I CHING (KINH DỊCH).
Cuốn thứ mười
bốn, và là cuối cùng. Cuốn sách này là một cuốn tiểu thuyết Hindi, nó chưa được
dịch sang tiếng Anh. Thật kỳ lạ là được nhắc đến bởi một người đàn ông như tôi,
nhưng nó xứng đáng được nhắc đến. Tựa đề Hindi là NADI KE DWEEP, có thể nó được
dịch là ỐC ĐẢO CỦA MỘT DÒNG SÔNG, và nó được viết bởi Satchidanand Vatsyayana.
Cuốn tiểu thuyết này dành cho những người muốn thiền; đó là cuốn tiểu thuyết của
thiền nhân. Không có cuốn tiểu thuyết nào khác, hoặc là của Tolstoy hoặc là của
Chekhov, có thể so sánh với nó. Thật không may là nó lại được viết bằng tiếng
Hindi.
Hãy chờ. Điều
đó thật tuyệt vời đến mức tôi muốn hưởng thụ hơn là nói bất kỳ điều gì. Nói ở độ
cao này là quá khó. Xin đừng ngắt lời…
Xem tiếp Chương 14 - Quay về Mục lục
